Transpoze geniş bir konu aslında. Nota bilgisi, makam bilgisi gibi konuları da içinde barındırır. Belki vakit olursa buna özel bir konu açılarak tüm detaylarıyla anlatılabilir ancak şuan için en basit şekilde ve sadece gitar için en uygun ve en basit yöntemi anlatmaya çalışacağım. Yalnız bunun için bare akorları bilmen gerekir.

Karar sesi La-Minor (Am) olan bir şarkıyı transpoze etmek istediğini düşünelim. Yani internetten bir şarkının akorlarını buldun. Akorlar (Am - Bb - C) diye düşünelim. Bu ton sana ya da şarkıyı söyleyecek kişiye çok tiz veya çok pes gelebilir. Herkesin ses tonu aynı değildir.

Bu akorlar normalde, klasik Am akoru, 1. perdeden bare olarak Bb ve klasik C olarak basılır. Ancak biz transpozeyi öğrenmek için öncelikle bu akorları bare olarak basacağız. La-Minor (Am) akorunu 5.perdeden bare olarak bas. Onun bir yanı (6. Perde) Bb Onunda iki yanı (8. Perde) C olur.. Yani;

5. Perde La
6. Perde Si-bemol
8. Perde Do akorudur..
Sonuç: İster klasik yerlerinden, istersen bare olarak bas, hatalı basmadığın sürece her iki tarafta aynı sesi verir..


Şimdi transpozeye başlayabiliriz:
Şarkının tonunu pesleştirme (kalınlaştırma): 5. Perdedeki La akorunu elini hiç bozadan iki perde geriye yani 3. perdeye çekersen ses pesleşir, yani kalınlaşır. Haliyle 6. ve 8. perdedeki akorlarda iki geriye kaymak zorunda.. Bu durumda

3. Perde Sol
4. Perde Sol-diyez
6. Perde Si-bemol olur..
Sonuç. La'dan çalınan bir şarkıyı Sol'e transpoze etmiş olduk. Bu ses de sana ya da vokale ince (tiz) geldiyse daha da geriye giderek pesleştirirsin (kalınlaştırırsın).

Şarkının tonunu tizleştirme (inceltme): Bunun tam tersini de yaparak pes gelen bir şarkıyı tizleştirebilirsin. Bu durumda da bir veya iki ileri kayman gerekir. İki perde ileri gittiğimizi düşünürsek..

7. Perde Si
8. Perde Do
10. Perde Re akorlarını verecektir.
Sonuç: La-'dan çalınan bir şarkıyı Si akoruna transpoze etmiş olduk. Bu da aynı şekilde ileri gittikçe bir veya yarım ses tizleştirerek ilerleyebilirsin.

Farklı denemeler ile şarkının en rahat söylenen tonunu bulduğunda, bu akorları bir kağıda not edersin ve internetten bulduğun akorlar ile yer değiştirirsin. Pasleştirme örneğini alırsak tekrar, akorlar arasında La gördüğün yere Sol, Si-bemol gördüğün yere Sol-diyez, Do gördüğün yere de Si-bemol yazarsan, şarkı bir ses pesleşmiş olur. Bulduğun yeni akorları bare olarak çalmak zor gelirse normal yerinden basarsın. Daha rahat olur..

Dediğim gibi transpoze çok daha kapsamlı bir konu. Yarım sesler, tam sesler, diyezler, bemoller, majörler, minorler biraz karmaşık. Ama şu an için gitarda bu basit yöntemi kullanabilirsin. Umarım bir faydası olmuştur.